Sitodruk jest techniką drukarską, w której do przenoszenia farby na podłoże stosuje się sito, z wyjątkiem miejsc nieprzepuszczalnych dla farby za pomocą blokującego szablonu.
Ostrze lub rakla przesuwa się po siatce, aby wypełnić farbą otwarte otwory w siatce, a ruch wsteczny powoduje, że siatka chwilowo dotyka podłoża wzdłuż linii styku.
Powoduje to zwilżenie podłoża i wyciągnięcie farby z otworów siatki, gdy siatka przechodzi ponownie po przejściu ostrza. Jeden kolor jest drukowany w tym samym czasie, więc można użyć wielu ekranów, aby uzyskać wielokolorowy obraz lub projekt.
Istnieje kilka terminów stosowanych do tego, co jest zasadniczo tą samą techniką. Tradycyjnie proces ten nazywany był sitodrukiem lub sitodrukiem jedwabnym, ponieważ w procesie tym wykorzystywano jedwab. Obecnie w procesie sitodruku często stosuje się nici syntetyczne.
Najpopularniejszą siatką w powszechnym użyciu jest siatka poliestrowa. Materiały siatkowe specjalnego przeznaczenia, takie jak nylon i stal nierdzewna, są dostępne dla drukarza sitowego. Istnieją również różne rodzaje wielkości oczek, które będą decydować o wyniku i wyglądzie gotowego projektu na materiale.
Spis Treści
Don't miss our ultimate guide on graphic design!
Discover the best online courses, master's degrees, and university programs for a successful career in design with our "Ultimate Guide to Studying Graphic Design: The Best Options for a Successful Career". Shape your future in the creative industry today.View Post Read Later
W jaki sposób odbywa się proces sitodruku?
Sito składa się z kawałka siatki rozpiętej na ramie. Siatka może być wykonana z syntetycznego polimeru, takiego jak nylon, a w przypadku projektu, który wymaga większego i bardziej delikatnego stopnia szczegółowości, zastosowana zostanie drobniejsza i mniejsza apertura siatki. Aby siatka była skuteczna, musi być zamontowana w ramie i musi być napięta.
Rama utrzymująca siatkę może być wykonana z różnych materiałów, np drewno lub aluminium, w zależności od zaawansowania maszyny lub procesu rzemieślniczego. Napięcie siatki można sprawdzić za pomocą tensjometru; powszechną jednostką pomiaru napięcia siatki jest Newton na centymetr (N/cm).
Sito powstaje poprzez zablokowanie części siatki w negatywie wzoru, który ma zostać wydrukowany, czyli otwarte przestrzenie są miejscem, w którym farba pojawi się na podłożu.
Zanim nastąpi drukowanie, rama i sito muszą przejść proces wstępnego drukowania, w którym emulsja jest „usuwana” z siatki. Po wyschnięciu emulsji, jest ona selektywnie naświetlana światłem ultrafioletowym, poprzez folię z nadrukowanym pożądanym wzorem. Utwardza to emulsję w naświetlonych miejscach, ale pozostawia nienaświetlone części miękkie. Następnie są one zmywane strumieniem wody, pozostawiając na siatce czysty obszar w tym samym kształcie co pożądany obraz, który pozwoli na przejście farby. Jest to proces pozytywowy.
W druku tekstylnym powierzchnia, która podtrzymuje tkaninę przeznaczoną do zadruku (zwana potocznie paletą) jest pokryta szeroką „taśmą paletową”. Służy to ochronie „palety” przed niepożądaną farbą przesączającą się przez sito, która może rozmazać „paletę” lub przenieść niepożądaną farbę na następne podłoże.
Następnie ekran i rama są pokrywane taśmą, aby zapobiec przedostawaniu się farby do krawędzi ekranu i ramy. Rodzaj taśmy używanej do tego celu zależy zwykle od farby, która ma być drukowana na podłożu. Generalnie do farb UV i wodnych stosuje się bardziej agresywne taśmy ze względu na mniejszą lepkość tych farb i ich większą skłonność do przesuwania się pod taśmą.
Ostatnim procesem „pre-printingu” jest blokowanie niepożądanych „dziur” w emulsji. Jeśli otwory te pozostaną w emulsji, farba nadal będzie przez nie przechodzić i pozostawiać niepożądane ślady. Aby zablokować te otwory, można skutecznie stosować materiały takie jak taśmy, specjalne emulsje i „pióra blokujące”.
Ekran jest umieszczany na podłożu. Atrament jest umieszczany na górze ekranu, a pręt wypełniający jest używany do przepychania atramentu przez otwory w ekranie. Operator rozpoczyna pracę z listwą wypełniającą z tyłu ekranu i za zbiornikiem tuszu. Operator podnosi sito, aby zapobiec jego kontaktowi z podłożem, a następnie, wywierając niewielką siłę w dół, ciągnie pręt wypełniający w kierunku przodu sita. Wypełnia to otwory siatki tuszem i przesuwa zbiornik tuszu do przodu sita.
Następnie…
Następnie operator używa ściągaczki (ostrza ściągaczki), aby przesunąć siatkę w kierunku podłoża i popycha ściągaczkę w kierunku tylnej części sita. Tusz w otworze siatki jest pompowany lub wyciskany przez działanie kapilarne na podłoże w kontrolowanej i określonej ilości, tj. depozyt mokrego tuszu jest proporcjonalny do grubości siatki i lub szablonu. Gdy rakla przesuwa się w kierunku tylnej części szablonu, napięcie w siatce odciąga ją od podłoża (zwane „odłamywaniem”), pozostawiając farbę na powierzchni podłoża.
Istnieją trzy popularne rodzaje pras sitodrukowych: płaskie, cylindryczne i rotacyjne.
Artykuły tekstylne z nadrukiem wielokolorowym często wykorzystują technikę „mokro na mokro” lub kolory są suszone podczas pracy prasy, natomiast artykuły graficzne są pozostawiane do wyschnięcia pomiędzy kolorami, które są następnie drukowane za pomocą innego sita i często w innym kolorze po ponownym ustawieniu produktu na prasie.
Większość szablonów jest na tym etapie gotowa do ponownego pokrycia, ale czasami szablony muszą przejść kolejny etap procesu regeneracji zwany gratowaniem.
Ten dodatkowy etap usuwa zamglenie lub „obrazy widmowe”, które pozostają na ekranie po usunięciu emulsji. Obrazy duchów mają tendencję do słabego zarysowania otwartych obszarów poprzednich szablonów, stąd ich nazwa. Są one wynikiem pozostałości tuszu uwięzionego w siatce, często w miejscach przecięcia się nitek.
Chociaż społeczeństwo myśli o odzieży w połączeniu z sitodrukiem, technika ta jest stosowana na dziesiątkach tysięcy przedmiotów, takich jak naklejki, tarcze zegarków, balony i wiele innych produktów. Technika ta została nawet zaadaptowana do bardziej zaawansowanych zastosowań, takich jak umieszczanie przewodników i rezystorów w obwodach wielowarstwowych przy użyciu cienkich warstw ceramiki jako podłoża.
Jakie rodzaje farb są używane w sitodruku?
W zależności od rodzaju powierzchni, na której ma być wykonana praca sitodrukowa, należy zastosować taki lub inny rodzaj farby, ponieważ nie wszystkie farby nadają się do drukowania na wszystkich rodzajach powierzchni
Najczęściej stosowanymi farbami w sitodruku są:
- Farby plastizolowe : Są one najczęściej stosowane, ponieważ dają dobrą wydajność kolorów i czyste wykończenie. Wykończenie jest plastikowe, stąd nazwa, ale jest to bardzo trwała opcja.
- Atramenty wodne: Idealne do drukowania ciemnych tuszy na odzieży o jaśniejszych kolorach oraz do zadań związanych z drukowaniem na dużych powierzchniach. Są drugim najbardziej tradycyjnie wybieranym tuszem. W rezultacie są one znacznie bardziej miękkie w dotyku niż atramenty plastizolowe i mają bardziej ekonomiczną cenę niż atramenty plastizolowe.
- Farby o wysokiej gęstości: Te atramenty nadają głębię i teksturę, prawie jak braille. Wykończenie jest lekko podniesione około ósmej części cala powyżej tkaniny i jest najlepiej stosowane podczas pracy z niższą liczbą oczek.
- Tusze wolne od PCV i ftalanów: Wyeliminowanie stosowania dwóch głównych toksycznych składników atramentu plastizolowego bez poświęcania jakichkolwiek korzyści i miękkiego dotyku.
- Nylobond: Jest to specjalny dodatek do atramentu stosowany, gdy musimy drukować na tkaninach technicznych lub wodoodpornych.
Do czego stosuje się sitodruk?
Sitodruk jest bardziej wszechstronny niż tradycyjne techniki druku. Powierzchnia nie musi być zadrukowana pod ciśnieniem, w przeciwieństwie do grawerowania czy litografii, nie musi być też płaska.
Można stosować różne farby do pracy z różnymi materiałami, takimi jak tekstylia, ceramika, drewno, papier, szkło, metal i plastik. W związku z tym sitodruk znajduje zastosowanie w wielu różnych branżach, na przykład:
- Balony
- Odzież
- Kalosze
- Urządzenia medyczne
- Elektronika drukowana, w tym drukowanie płytek drukowanych
- Etykiety produktowe
- Plakaty i wyświetlacze
- Grafika snowboardowa
- Tkaniny
- Technologia grubych folii
- Maszyny do gry w pinball
Jakie są zalety i wady sitodruku w porównaniu z innymi metodami druku?
Zalety sitodruku
Opłacalność przy dużych ilościach
Ponieważ metoda ta wymaga wykonania sit dla każdego koloru użytego w danej sztuce, najlepiej zarezerwować ją dla dużych zamówień. Im więcej odzieży w zamówieniu, tym tańszy koszt jednostkowy.
Łatwiejszy nadruk na odzieży specjalnej
Trudno znaleźć metodę druku tak uniwersalną jak sitodruk. Można go wykonać niemal na każdej powierzchni, o ile jest płaska, na tkaninie, drewnie, plastiku, a nawet metalu, wśród wielu innych.
Możliwość zastosowania wielu atramentów
Sitodruk pozwala na większą grubość farby niż inne techniki, co przekłada się na większe możliwości, jeśli chodzi o wykończenie dzieła.
Trwała i długotrwała jakość
Ze względu na skład i grubość farb stosowanych w sitodruku, projekty umieszczone tą metodą mogą wytrzymać znacznie większe obciążenia niż inne, nie tracąc przy tym jakości nadruku.
Wady sitodruku
Większe koszty w przypadku kilku kolorów
Ze względu na technikę sitodruku, w jednym czasie może być naniesiony tylko jeden kolor. Dlatego liczba kolorów na koszulce jest ograniczona, a każda warstwa wymaga więcej czasu, kolejnego sita i szablonu, a ostatecznie więcej pieniędzy.
Nie jest to praktyczne w przypadku małych nakładów.
Sitodruk wymaga więcej przygotowań niż inne techniki przed przejściem do produkcji. Nie czyni go to odpowiednim dla druku „na żądanie”, czyli tworzenia odzieży zaraz po jej zamówieniu.
Względna złożoność
Może się to wydawać sprzeczne z intuicją, ale sitodruk może być dość skomplikowany w zależności od projektu i projektu, ponieważ ma więcej kroków niż inne metody.
Nie jest przyjazny dla środowiska
Chociaż podjęto wysiłki w celu stworzenia ekologicznych farb i sit, pozostaje rzeczywistością, że sitodruk marnuje dużo wody. Woda jest używana do mieszania farb i czyszczenia sit, co na początku może nie wydawać się dużo, ale producenci produkują setki ubrań dziennie i kiedy zaczniesz to sumować, może to być przerażające.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące sitodruku
Na jakich materiałach można drukować metodą sitodruku
Sitodruk jest jedną z najbardziej uniwersalnych metod druku dostępnych obecnie, dzięki czemu możemy drukować na wielu różnych materiałach, takich jak drewno, szkło, ceramika, papier, metal czy tkanina.
Czy sitodruk można stosować w połączeniu z innymi metodami druku?
Tak można, nowoczesne procesy cyfrowe, choć idealne dla krótkich serii z wielobarwnymi obrazami, nie są w stanie wyprodukować niektórych kolorów lub krycia kolorów. Możliwe jest połączenie druku cyfrowego i sitodruku, aby uzyskać najlepsze wyniki z obu metod.
Chcesz dowiedzieć się o innych technikach druku niż sitodruk? Odwiedź naszą kategorię drukowania, gdzie szczegółowo opisujemy różne rodzaje metod drukowania, które istnieją i które mogą być bardzo pomocne przy wyborze najbardziej odpowiedniej opcji dla Twojego zadania drukowania.